RECAP | Q&A - SOS, mijn gymnast blokkeert
Op woensdag 6 maart hielden we een live Q&A met sportpsycholoog Stef Van Puyenbroeck, gymnast Simon Debacker & trainster Sofie Naert, volledig in het teken van angst bij gymnasten. Kon jij er niet bij zijn? We geven je graag de belangrijkste tips mee!
Angst, twisties en blokkades - één pot nat, of toch net niet?
95% van de trainers heeft ooit al eens angst bij zijn/haar sporters ervaren. Je bent dus zeker niet alleen! Maar, ondanks gerelateerd aan elkaar, is er toch een verschil tussen angst, twisties en mentale blokkades.
- ANGST
Uiteindelijk is alles wel angst, een emotie die opkomt wanneer er gevaar is. Dat gevaar kan verschillende redenen hebben: vallen, zich pijn doen, anderen teleurstellen, ... - MENTALE BLOKKADE
Angst gaat vaak gepaard met fysiologische reacties, waarvan één de "freeze" reactie is, waarbij de sporter volledig blokkeert. Vanaf de angst dus zo hoog is dat de sporter volledig blokkeert, spreken we van een mentale blokkade. - TWISTIES
Tegenovergesteld aan de mentale blokkade blijft de sporter wel bewegen bij twisties, maar doet het lichaam iets anders dan het brein wilt, en dat op zich creëert angst.
Angst bij een specifiek element door gebrek aan zelfvertrouwen
Tip 1
Bouw opnieuw op en blijf de basisoefeningen regelmatig herhalen. Blijf niet enkel de eindvorm doen eens die gelukt is, maar blijf ook telkens terugkeren naar de basisoefeningen in de opbouw naar de eindvorm. Indien het blijft mislopen kan het goed zijn om het element even tijdelijk niet te doen.
Tip 2
Ga in gesprek met de sporter over de onzekerheid. Maak concreet waarom de sporter twijfelt aan zichzelf - is het uit angst dat hij/zij de correcte uitvoering niet kan, angst om anderen teleur te stellen, ...? Eens dit vastgesteld is, kan je als coach de sporter helpen om die twijfels te verminderen. Communicatie is key - toon hen dat je samen een oplossing zoekt.
Tip 3
Zet tussendoelen - inclusief situaties waarvan je weet dat ze vertrouwen hebben - en vier de kleine successen tussendoor. Zo blijft de gymnast gemotiveerd en groeit het vertrouwen in zichzelf.
Tip 4
Oefen visualisatie - zowel visualisatie van de eindvorm als van de tussenstappen. Belangrijk hierbij is dat de visualisatie de juiste snelheid heeft en niet sneller voorgesteld wordt dan de oefening in realiteit duurt. Alternatief kan je hier ook de sporter naar een video van zichzelf laten kijken waar hij/zij de oefening uitvoert en laten aantonen waar exact de angst opkomt in de beweging.
Tip 5
Creëer positieve zelfspraak. Kijk hoe de sporters tegen zichzelf spreken en leer hen enkele zinnetjes aan hoe ze dit naar iets positiefs kunnen omdraaien. Ook als trainer is het belangrijk dat je op een positieve manier praat met je sporters, focus op wat ze wel moeten doen en niet op wat fout kon lopen of wat ze niet mogen doen. Herhaal ook voldoende dat jij als trainer gelooft dat ze het kunnen.
Tip 6
Maak de overstap van de ene naar de volgende tussenstap gradueel. Verwittig de sporter dat je als coach denkt dat hij/zij klaar is voor de volgende stap op de volgende training. Zo geef je hen vertrouwen én bereid je hen voor dat het volgende training tijd is voor een volgende stap. Maar, geef ook aan dat het aan hen is om te bepalen wanneer zij ook klaar zijn voor die volgende stap en doe het dan pas. Ze weten dat jij er als coach vertrouwen in hebt, nu is het aan hen om een finale GO te geven.
"Waarom heb je schrik?" - "Ik weet het niet"
Tip 1
Praat erover met de sporter buiten de zaal of wacht tot een volgende training. Op het moment zelf is er vaak te veel emotie en is het moeilijk voor de atleet om zich te verwoorden.
Tip 2
Geef je sporter opties: heb je angst om je pijn te doen, om anderen teleur te stellen, ...? Stuur als coach het gesprek wat en denk ook actief mee wat je kan doen om de angst te verminderen. Als je als coach bijvoorbeeld ziet dat de sporter het initieel durft, maar na x aantal herhalingen schrik krijgt, beslis dan om de training in te korten. Kijk goed naar de lichaamstaal van de gymnast en speel daar op in.
Tip 3
Werk met een schrikmeter. Zo leer je de sporter dat angst ook iets gradueel is. Laat hen hun angst van 1 op 10 aangeven of werk met kleuren. Dit geeft jou als coach ook een indicatie wanneer je naar de volgende stap kan. Is de angst onder 5, dan kan je verder. Is de angst nog boven 5, dan moet je nog geen volgende stappen zetten.
Wanneer zoek je professionele hulp?
Als je als coach ten einde raad bent en/of je eigen geduld begint op te raken. Luister hierbij ook goed naar de sporter, als die aangeeft dat de angst continue aanwezig blijft, kan het goed zijn om hulp in te schakelen. Dit hoeft niet altijd een sportpsycholoog te zijn, dit kan ook een andere coach of een gymnast met ervaring met de angst zijn. Betrek hierbij zeker ook de ouders als het om minderjarige sporters gaat.
"Geef je gymnast vertrouwen en vertrouw je gymnast. Want niemand wilt zo graag dat alles lukt als je gymnast zelf." - Simon Debacker, trampolinegymnast
"Leg jezelf als coach niet te veel druk op. Het is een problematiek waar we nog niet alles over weten en er wordt al zoveel van jou als coach verwacht, dat je ook niet tot in de perfectie dit moet denken te kunnen oplossen." - Stef Van Puyenbroeck, sportpsycholoog
"Communiceer en probeer als coach kalm te blijven. Als je als coach kalm bent, dan geeft dat vertrouwen naar de atleet toe. Als je als coach panikeert, dan geeft dat geen vertrouwen naar de atleet toe. Communiceer, wees geduldig en probeer kalm te blijven." - Sofie Naert, trainster TTm
> Bekijk hier de volledige replay!
Meer tips over positief coachen?
Vraag nu de opleiding "De totale sporter centraal" aan bij jou in de club! In deze opleiding versterk je als (competitie)trainer je softskills en verkrijg je nieuwe inzichten omtrent de mentale begeleiding van je sporters en positief coachen. Het accent van deze opleiding ligt op groeimindset (bij trainer en sporters), groeigericht feedback geven, check-in/out, actief luisteren en motiverend communiceren.